Przejdź do głównej zawartości

Pulizer Prize for Fiction 1918-2012



Miało być najpierw o "Nazwij to snem" Henry'ego Rotha, ale recenzja mi się długo nie kleiła, później wywiał mnie na weekend doroczny rajd wiosenny, aż nadszedł 16 kwietnia, czyli dzień przyznawania Nagród Pulitzera. Puszczam więc przodem długo opracowywaną listę - z przedmową, którą piszę już drugi raz, bo mi Blogger jakimś cudem zeżarł w trakcie edycji pierwszą wersję, już niemal gotową.


Tak się jakoś układa moje czytelnicze życie, że - choć do nagród nie przywiązuję zasadniczo wagi - to jest jeden wyjątek. Ale ten wyjątek wynika raczej post factum - nie z zasady, a z obserwacji, że wiele książek, które cenię, doceniła również ta konkretna kapituła. Nie przywiązuję znaczenia akurat do Nagrody Pulitzera na zasadzie "bo tak!" - to raczej tak się zbiegło. Nie dziwi mnie to o tyle, że przecież nie od dziś najbardziej mi po drodze właśnie z amerykańską literaturą środka (w myśl definicji Dukaja z kanonicznego dla mnie eseju "Lament milośnika cegeł" chodzi mi o mądrą beletrystykę, taką literacką ambitną szerokoekranową epikę, w odróżnieniu od skrajności - błahych czytadeł z jednej strony, a "niepoczytalnego" eksperymentu literackiego z drugiej). Otóż lista beletrystycznych laureatów Pulitzera to przegląd literackiej historii Ameryki XX i XXI wieku w ujęciu najlepszych powieści takich właśnie: rozmaitych gatunków, w niektórych przypadkach może nieco akademickich, ale w znakomitej większości świetnie napisanych - a w wielu wypadkach autentycznie wybitnych. Oczywiście, że przegląd ten jest wycinkowy - ale jakże reprezentatywny. Co więcej - daje on wyobrażenie o zagadnieniach i zjawiskach, jakie zaprzątały amerykański naród w całej jego historii i o jego problemach we wszystkich chyba aspektach i perspektywach społecznych - od epickich panoram po intymne wiwisekcje. Reprezentowane są chyba wszystkie formy prozatorskie i gatunki - epopeje wojenne, powieści psychologiczne, przypowieści filozoficzne, westerny (nie mogło zabraknąć tego mitotwórczego dla Ameryki gatunku), melodramaty. Wśród ich autorów znajdziemy wielkie osobowości pisarskie swoich czasów (choć niejednej na pewno brakuje); są wśród nich pojedyncze znakomite książki pisarzy, którzy innymi tytułami z różnych względów nie dane było zasłynąć (bo, na przykład, innych nie napisali), legendarne tytuły nie mniej legendarnych autorów, wreszcie książki niekoniecznie wybitne - bo i tak się trafiało, jak w historii każdej nagrody.  

Ja sam w ciągu dwudziestu kilku lat świadomego czytania w poniższej puli znalazłem wyjątkowo wiele - w porównaniu z innymi podobnymi zestawieniami - pozycji przynajmniej interesujących. Począwszy od "Na południe od Brazos" (Pulitzer 1986), którą z bez wahania mogę wskazać jak książkę życia, przez tytuły zapadające w pamięć na wiele lat - jak "Zabić drozda", "Droga", "Koniokrady", Grona gniewu", "Wiek niewinności" - po długaśną listę pozycji, które po prostu dostarczyły mi ciekawej, wciągającej, dającej do myślenia czy wzbogacającej lektury - no i tu mógłbym przepisać  niemal wszystkie tytuły zaznaczone niżej na zielono, ale wyróżnię "Gettysburg", "Pieśń kata", "Kronikę portową", "Andersonville", "Przeminęło z wiatrem", "Billy'ego Bathgate'a", "Marsz" i "Gubernatora". I jeszcze wiele innych chciałbym przeczytać.

Poniżej przygotowana przeze mnie lista to kompletny wykaz laureatów oraz - od 1980 r. także mniejszą czcionką finalistów - w kategorii “Pulitzer Prize for Fiction” (do 1947 r. jako "Pulitzer Prize for Novel"). Oryginalna lista pochodzi z anglojęzycznej Wikipedii, wiadomości o polskich wydaniach z reguły z Biblionetki. Uzupełnienia opisowe również są wzięte z Wikipedii i przeze mnie przetłumaczone. Tytuły polskie (pogrubione dla przejrzystości) oznaczają polskie wydanie - tytuł oryginalny oczywiście brak przekładu. W przypadku nagrodzonych zbiorów opowiadań próbowałem wskazywać polskie zbiory opowiadań nagrodzonego autora, z uwagi na z reguły inną zawartość zbiorów wydawanych u nas i po tamtej stronie oceanu.

Tytuł na zielono oznacza książkę, którą sam przeczytałem - ale to raczej dla własnej pamięci.

A w 2012 roku nagrody w tej kategorii nie przyznano - pierwszy raz od 35 lat, a dziewiąty raz w ogóle.

Tak więc jeszcze raz:  

PULITZER PRIZE FOR FICTION 1918-2012

2012 [Nagrody nie przyznano]
Train Dreams, Denis Johnson
Swamplandia!, Karen Russell
The Pale King, David Foster Wallace

2011 Zanim dopadnie nas czas, Jennifer Egan
The Privileges, Jonathan Dee
Kiedy ulegnę, Chang-rae Lee

2010 Tinkers, Paul Harding
In Other Rooms, Other Wonders, Daniyal Mueenuddin
Love in Infant Monkeys, Lydia Millet

2009 Okruchy codzienności, Elizabeth Strout
All Souls, Christine Schutt
The Plague of Doves, Louise Erdrich

2008 Krótki i niezwykły żywot Oscara Wao, Junot Díaz
Shakespeare's Kitchen, Lore Segal
Drzewo dymu, Denis Johnson

2007 Droga, Cormac McCarthy
After This, Alice McDermott
The Echo Maker, Richard Powers

2006 March, Geraldine Brooks
The Bright Forever, Lee Martin
Marsz, E. L. Doctorow

2005 Gilead, Marilynne Robinson
An Unfinished Season, Ward Just
War Trash, Ha Jin

2004 Znany świat, Edward P. Jones
American Woman, Susan Choi
Evidence of Things Unseen, Marianne Wiggins

2003 Middlesex, Jeffrey Eugenides
Servants of the Map: Stories, Andrea Barrett
You Are Not a Stranger Here, Adam Haslett

2002 Koniec Empire Falls, Richard Russo [recenzja]
Korekty, Jonathan Franzen
John Henry Days, Colson Whitehead

2001 The Amazing Adventures of Kavalier & Clay by Michael Chabon
Blondynka, Joyce Carol Oates
The Quick and the Dead, Joy Williams

2000 Tłumacz chorób, Jhumpa Lahiri
Close Range: Wyoming Stories, Annie Proulx
Oczekiwanie, Ha Jin

1999 Godziny, Michael Cunningham
Cloudsplitter, Russell Banks
Biblia jadowitego drzewa, Barbara Kingsolver

1998 Amerykańska sielanka, Philip Roth
Bear And His Daughter: Stories, Robert Stone
Podziemia, Don DeLillo

1997 Martin Dressler: Opowieść o amerykańskim marzycielu, Steven Millhauser
Manikin, Joanna Scott
Otwarte przestworza i inne opowiadania, Ursula K. Le Guin

1996 Independence Day by Richard Ford
Mr. Ives' Christmas, Oscar Hijuelos
Teatr Sabata, Philip Roth

1995 Kronika ryta w kamieniu, Carol Shields
The Collected Stories, Grace Paley [wybrane opowiadania tej autorki ukazały się po polsku w zbiorze Gdzie indziej]
Po to żyłem, Joyce Carol Oates

1994 Kronika portowa, E. Annie Proulx
The Collected Stories, Reynolds Price
Operacja Shylock, Philip Roth

1993 A Good Scent from a Strange Mountain by Robert Olen Butler
At Weddings And Wakes, Alice McDermott
Czarna topiel, Joyce Carol Oates

1992 Tysiąc akrów, Jane Smiley
Jernigan, David Gates
Lila: Rozprawa o moralności, Robert M. Pirsig
Mao II, Don DeLillo

1991 Rabbit At Rest, John Updike
Mean Spirit, Linda Hogan
Rzeczy, które nieśli, Tim O'Brien

1990 Mambo Kings śpiewają o miłości, Oscar Hijuelos
Billy Bathgate, E. L. Doctorow

1989 Lekcje oddychania, Anne Tyler
Where I'm Calling From, Raymond Carver

1988 Umiłowana, Toni Morrison
Persian Nights, Diane Johnson
That Night, Alice McDermott

1987 A Summons to Memphis, Peter Taylor
Raj, Donald Barthelme
Whites, Norman Rush

1986 Na południe od Brazos, Larry McMurtry [krótka recenzja]
Przypadkowy turysta, Anne Tyler
Continental Drift, Russell Banks

1985 Sprawy zagraniczne, Alison Lurie
I Wish This War Were Over, Diana O'Hehir
Leaving The Land, Douglas Unger

1984 Chwasty, William Kennedy
Katedra, Raymond Carver
Wielka draka, Thomas Berger

1983 Kolor purpury, Alice Walker
Obiad w restauracji dla samotnych, Anne Tyler
Rabbis and Wives, Chaim Grade

1982 Jesteś bogaty, Króliku, John Updike
Na powitanie dnia, Robert Stone
Housekeeping, Marilynne Robinson

1981 Sprzysiężenie głupców/osłów, John Kennedy Toole
Godric, Frederic Buechner
Do zobaczenia jutro, William Maxwell

1980 Pieśń kata, Norman Mailer
Ptasiek, Wiliam Wharton
Cień pisarza, Philip Roth

1979 The Stories of John Cheever, John Cheever

1978 Elbow Room, James Alan McPherson

1977  [Nagrody nie przyznano. Jury kategorii Fikcja zarekomendowało wyróżnienie powieści Normana MacLeana A River Runs Through It,  lecz wbrew tej opinii zarząd Nagrody zdecydował się nie przyznać Nagrody w ogóle (McDowell, Edwin. "Publishing: Pulitzer Controversies". The New York Times, 11 May 1984: C26.)]

1976 Dar Humboldta, Saul Bellow

1975 Gettysburg, Michael Shaara

1974 [Nagrody nie przyznano. Jury kategorii Fikcja zarekomendowało wyróżnienie powieści Thomasa Pynchona Tęcza Grawitacji, lecz wbrew tej opinii zarząd Nagrody zdecydował się nie przyznać Nagrody w ogóle (McDowell, Edwin. "Publishing: Pulitzer Controversies". The New York Times, 11 May 1984: C26.)]

1973 The Optimists Daughter, Eudora Welty

1972 Angle of Repose, Wallace Stegner

1971 [Nagrody nie przyznano. Komisja podsunęła zarządowi Nagrody trzy powieści: Losing Battles Eudory Welty, Planeta pana Sammlera Saula Bellowa oraz The Wheel of Love Joyce Carol Oates. Zarząd wszystkie trzy odrzucił i zrezygnował z przyznania nagrody (Fischer, Heinz-Dietrich. The Pulizer Prize Archive, Volume 10, "Novel/Fiction Awards 1917-1994". Munich: K.G. Saur, 1994. LX-LXI.)]

1970 Zły charakter, Jean Stafford 1969 Dom utkany ze świtu, Navarre Scott Momaday

1968 Wyznania Nata Turnera, William Styron

1967 Fachman, Bernard Malamud

1966 Collected Stories, Katherine Anne Porter [Wybrane opowiadania z tego zbioru ukazały się po polsku w tomach Biały koń, biały jeździec i Wino po południu]

1965 The Keepers Of The House, Shirley Ann Grau

1964 [Nagrody nie przyznano]

1963 Koniokrady, William Faulkner

1962 Oścień smutku, Edwin O'Connor

1961 Zabić drozda, Harper Lee

1960 Advise and Consent, Allen Drury

1959 Podróże Jaimiego McPheetersa, Robert Lewis Taylor

1958 A Death In The Family, James Agee

1957 [Nagrody nie przyznano. Jury kategorii Fiction zarekomendowało wyróżnienie powieści Elizabeth Spencer The Voice at the Back Door, lecz wbrew tej opinii zarząd Nagrody zdecydował się nie przyznać Nagrody w ogóle. (McDowell, Edwin. "Publishing: Pulitzer Controversies". The New York Times, 11 May 1984: C26.)]

1956 Andersonville, MacKinlay Kantor

1955 Przypowieść, William Faulkner

1954 [Nagrody nie przyznano]

1953 Stary człowiek i morze, Ernest Hemingway

1952 Bunt na okręcie, Herman Wouk

1951 The Town, Conrad Richter

1950 Droga na Zachód, A. B. Guthrie, Jr.

1949 Guard of Honor, James Gould Cozzens

1948 Tales of the South Pacific, James A. Michener

1947 Gubernator, Robert Penn Warren

1946 [Nagrody nie przyznano]

1945 A Bell for Adano, John Hersey

1944 Journey in the Dark, Martin Flavin

1943 Dragon's Teeth, Upton Sinclair

1942 In This Our Life, Ellen Glasgow

1941 [Nagrody nie przyznano. Jury kategorii Fiction zarekomendowało wyróżnienie powieści Ernesta Hemingwaya Komu bije dzwon. Mimo, że początkowo zarząd Nagrody zgodził się z tym wyborem, jednak rektor Columbia University Nicholas Murray Butler, który odebrał dzieło jako obraźliwe, przekonał jego członków do zmiany decyzji. (McDowell, Edwin. Publishing: Pulitzer Controversies. New York Times 11 May 1984: C26).]

1940 Grona gniewu, John Steinbeck

1939 Roczniak, Marjorie Kinnan Rawlings

1938 The Late George Apley, John Phillips Marquand

1937 Przeminęło z wiatrem, Margaret Mitchell

1936 Honey in the Horn, Harold L. Davis

1935 Now in November, Josephine Winslow Johnson

1934 Lamb in His Bosom, Caroline Miller

1933 The Store, T. S. Stribling

1932 Łaskawa Ziemia / Ziemia błogosławiona, Pearl Sydenstricker Buck

1931 Years of Grace, Margaret Ayer Barnes

1930 Laughing Boy, Oliver Lafarge

1929 Scarlet Sister Mary, Julia Peterkin

1928 Most San Luis Rey, Thornton Wilder

1927 Early Autumn, Louis Bromfield

1926 Arrowsmith, Sinclair Lewis

1925 So Big, Edna Ferber

1924 The Able McLaughlins, Margaret Wilson

1923 One of Ours, Willa Cather

1922 Smuga słońca, Booth Tarkington

1921 Wiek niewinności, Edith Wharton

1920 [Nagrody nie przyznano]

1919 The Magnificent Ambersons, Booth Tarkington

1918 His Family, Ernest Poole



Komentarze

  1. Z powyższej listy czytałem kilka książek, a z tych których Ty nie czytałeś zapoznałem się z Umiłowaną Toni Morrison oraz Godzinami Michael'a Cunningham'a. Ale nie wiem czy chętnie byś po nie sięgnął. Ta pierwsza jest raczej dość trudnaw odbiorze, w przypadku drugiej nieco lepszy był film (ale pewnie dlatego tak uważam, bo najpierw widziałem film, a potem przeczytałem powieść).

    OdpowiedzUsuń
  2. Och, "Na południe od Brazos" to moja wielka porażka. Pożyczono mi i zabierałam się na to kilka razy, za każdym razem nie docierając dalej niż do 20 strony. No urok jakiś.

    A "Tęcza grawitacji" to już całkiem odjechana pozycja :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Gdy już przeczytasz "Malowanego ptaka" Donny Tartt, nie omieszkaj napisać, co sądzisz. Nie wspominam go najgorzej, ale summa summarum się rozczarowałem. Pisałem o tej książce obszerniej u siebie i dla "Esensji". Z kolei "Droga" — owszem, to rzecz wybitna.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Otóż "Szczygieł" póki co po średnio zachwyconych recenzjach stracił status palącego pierwszeństwa. Twoja recenzja jest jedną z nich. Mam mnóstwo książek w kolejce, no i wiele z nich pociąga mnie mocniej niż ta, zwłaszcza że według niektórych jest - przynajmniej częściowo - przegadaną wydmuszką. Czytam średnio raptem max 4 książki miesięcznie (praca, rodzina, 4-letnie dziecko), więc mam ścisły reżim "na wejściu", szkoda mi czasu na rozczarowania.

      Usuń
    2. Czytam między wierszami, że tych z nagrodzonych Pulitzerem książek, które czytałeś, bynajmniej o bycie wydmuszkami nie posądzasz. :) Więc pewnie "Szczygieł" był niechlubnym wyjątkiem.

      Usuń
    3. Szczygła jeszcze nie czytałem, zdawało mi się, że to jasno wynika z poprzedniej wypowiedzi :)

      Z tych które czytałem mam kilka które uznaję za wybitne (McMurtry, Mitchell, Wharton, Wouk, Shaara) albo bardzo udane (E. P. Jones, Proulx), ale np. Smiley lekko mnie rozczarowała. Różnie więc bywa.

      Usuń

Prześlij komentarz